Peak shaving: hoe bedrijven stroompieken slim afvlakken en kosten besparen

Energiekosten rijzen de pan uit, en steeds meer bedrijven merken dat ze tegen grenzen aanlopen. Niet alleen financieel, maar ook technisch. De druk op het elektriciteitsnet neemt toe, netbeheerders voeren beperkingen in, en piekverbruik kan flinke kosten met zich meebrengen. Zeker voor bedrijven met een wisselend energieprofiel kan dat een financiële strop betekenen. Peak shaving komt dan om de hoek kijken als slimme oplossing.

Met peak shaving kun je stroompieken afvlakken door tijdelijk extra energie uit een andere bron te halen, bijvoorbeeld uit een batterij. Zo voorkom je dat je op piekmomenten extra moet betalen voor capaciteit die je eigenlijk maar heel af en toe gebruikt. In deze blog lees je precies wat peak shaving is, hoe het werkt, welke technologieën erbij komen kijken en – misschien nog belangrijker – hoe het jouw bedrijf kan helpen flink op energiekosten te besparen.

Wat is peak shaving precies?

Definitie en basisprincipe

Peak shaving is een techniek waarbij stroompieken in het energieverbruik van een bedrijf tijdelijk worden ‘afgevlakt’. Dit gebeurt door tijdens die piekmomenten gebruik te maken van alternatieve energiebronnen, zoals batterijopslag of lokale opwekking (bijvoorbeeld via zonnepanelen). In plaats van die extra stroom uit het net te trekken – wat duur is – haal je het uit je eigen systeem.

Stel je een bedrijf voor dat normaal gesproken een basislast van 400 kW heeft, maar tijdens productiepieken springt dat verbruik af en toe omhoog naar 750 kW. Voor netbeheerders telt niet het gemiddelde verbruik, maar de hoogste piek bij het bepalen van je aansluitcapaciteit en transportkosten. En daar betaal je fors voor. Met peak shaving kun je die tijdelijke piek opvangen zonder dat je je aansluiting hoeft te verzwaren. Je vermijdt dus hogere vaste lasten door het verbruik slim te spreiden of tijdelijk zelf op te vangen.

Verschil met load balancing en energiemanagement

Hoewel peak shaving vaak in één adem wordt genoemd met load balancing en energiemanagement, zijn het wel degelijk verschillende dingen. Load balancing draait om het verdelen van de belasting over meerdere apparaten of tijdsperioden, zodat je het netwerk niet overbelast. Denk aan het slim aansturen van machines om te zorgen dat ze niet allemaal tegelijk draaien.

Energie­management­systemen (EMS) gaan nog een stap verder. Die geven inzicht in je energieverbruik, voorspellen pieken, sturen systemen aan en zorgen ervoor dat jouw bedrijf zo energiezuinig mogelijk draait. Peak shaving is een specifiek onderdeel binnen dat bredere plaatje. Het richt zich puur op het afvlakken van piekbelasting om kosten te verlagen.

Een concreet voorbeeld: zonder peak shaving ziet een metaalverwerkingsbedrijf een kortstondige piek van 800 kW tijdens het opstarten van machines. Door gebruik te maken van batterijopslag kan diezelfde piek worden afgevlakt tot 600 kW, met een directe besparing op netbeheerkosten tot gevolg.

Hoe werkt peak shaving bij bedrijven?

Meten van energieverbruik en pieken

Om met peak shaving aan de slag te gaan, moet je eerst precies weten waar de pieken in je energieverbruik zitten. Dat begint met meten. Bedrijven installeren meetapparatuur of gebruiken slimme meters die continu het stroomverbruik monitoren, vaak per seconde of minuut. Zo ontstaat er een verbruiksprofiel waarin je duidelijk ziet op welke momenten je installatie pieken veroorzaakt.

Zulke pieken ontstaan vaak op voorspelbare momenten: bij het opstarten van machines, tijdens intensieve productie-uren of bij het inschakelen van zware koelinstallaties. Door data over langere tijd te verzamelen, krijg je inzicht in patronen. Dat inzicht is essentieel om te bepalen hoeveel vermogen je nodig hebt om de pieken af te vlakken, en om te kijken of het financieel zinvol is.

Rol van batterijopslag en energiemonitoring

Een van de belangrijkste technieken achter peak shaving is batterijopslag. Die batterijen worden opgeladen op momenten dat je weinig stroom gebruikt of wanneer energie goedkoop is. Tijdens piekmomenten leveren ze die opgeslagen stroom terug aan je systeem, waardoor je minder energie van het net afneemt.

De combinatie van batterijopslag met energiemonitoring zorgt voor echte efficiëntie. Monitoringsoftware detecteert realtime wanneer een piek dreigt en stuurt automatisch aan dat de batterij bijspringt. Zo wordt piekbelasting vermeden zonder dat er menselijke tussenkomst nodig is.

Een voorbeeld uit de praktijk: een koelbedrijf laadt zijn batterij ’s nachts op met goedkope stroom. Overdag, wanneer alle koelinstallaties tegelijk draaien, levert die batterij extra vermogen. Daardoor blijft het totale netverbruik binnen de afgesproken grenzen.

Samenwerking met netbeheerder

Peak shaving heeft ook impact op je aansluiting en dus op je relatie met de netbeheerder. Als je piekverbruik verlaagt, kun je mogelijk toe met een lichtere aansluiting. In sommige gevallen betekent dat lagere vaste kosten voor transportcapaciteit. In andere gevallen voorkomt het simpelweg dat je geen extra capaciteit krijgt toegewezen vanwege netcongestie.

In steeds meer regio’s is het elektriciteitsnet overbelast. Netbeheerders hebben daarom strengere eisen en wachttijden voor uitbreidingen. Door zelf proactief pieken te reduceren, werk je niet alleen binnen je huidige limieten, maar laat je ook zien dat je actief bijdraagt aan het stabiliseren van het net. In sommige gevallen kan dat zelfs leiden tot gunstigere voorwaarden of subsidies.

Slimme systemen zoals een EMS (Energy Management System) koppelen verbruiksdata aan voorspellingen, weersomstandigheden en productieplanning. Zo kun je anticiperen op pieken voordat ze gebeuren – een groot voordeel bij een dynamisch bedrijfsproces.

Voordelen van peak shaving voor bedrijven

Verlaging van energiekosten

Een van de meest directe voordelen van peak shaving is de verlaging van je energiekosten. Bedrijven met een hoge piekbelasting betalen niet alleen voor de hoeveelheid stroom die ze gebruiken, maar ook voor de maximale capaciteit die ze op enig moment afnemen. Die zogeheten transporttarieven van TenneT en regionale netbeheerders zijn deels gebaseerd op je piekverbruik. Hoe hoger de piek, hoe hoger de rekening.

Met peak shaving verlaag je die piek slim, zonder dat je productie omlaag hoeft. Door tijdelijk vermogen uit bijvoorbeeld een batterij te gebruiken, hoef je minder capaciteit van het net te trekken. Dat betekent: minder betalen voor dezelfde output. Zeker bij sectoren met intensieve productieprocessen kunnen de besparingen oplopen tot tienduizenden euro’s per jaar.

Minder afhankelijk van netcapaciteit (netcongestie voorkomen)

In veel delen van Nederland kampen bedrijven met netcongestie: er is simpelweg geen ruimte meer op het elektriciteitsnet om extra vermogen af te nemen. Nieuwe aansluitingen of uitbreidingen zijn soms pas na jaren mogelijk. Peak shaving maakt je bedrijf minder afhankelijk van de netcapaciteit, omdat je leert omgaan met wat je al hebt.

Je kunt pieken intern opvangen zonder dat je hoeft te wachten op een zwaardere aansluiting. Daarmee houd je je bedrijfsvoering flexibel en toekomstbestendig, ook in regio’s waar het net al ‘vol’ is. Dit wordt steeds belangrijker nu de energietransitie versnelt en steeds meer bedrijven overstappen op elektrische processen.

Verhoogde energie-efficiëntie en duurzaamheid

Peak shaving draagt ook bij aan de energie-efficiëntie van je bedrijf. Door het verbruik in balans te brengen en verspilling te voorkomen, gebruik je je installaties slimmer. Bovendien stimuleert het de inzet van duurzame energieopslag, zoals batterijen die opgeladen worden met zonne- of windenergie.

Het resultaat is een stabieler, efficiënter en milieuvriendelijker energieprofiel. Je CO₂-voetafdruk daalt, en dat past binnen de duurzaamheidsdoelen die steeds meer bedrijven nastreven. Ook voor certificeringstrajecten of ESG-verplichtingen kan peak shaving een positieve bijdrage leveren.

En het mooie? Deze verduurzaming gaat hand in hand met kostenbesparing. Peak shaving is daarmee een praktische stap richting een schonere én voordeligere bedrijfsvoering.

Technieken en tools voor peak shaving

Batterijsystemen (bijv. zakelijke batterij)

Een van de meest gebruikte technieken voor peak shaving is een zakelijk batterijsysteem. Deze systemen slaan energie op wanneer die goedkoop of overvloedig is – bijvoorbeeld ’s nachts of bij zonnig weer – en leveren die energie weer terug op piekmomenten. Zo vermijd je het afnemen van dure stroom van het net wanneer je verbruik tijdelijk piekt. Het principe klinkt eenvoudig, maar de keuze voor een batterijsysteem hangt sterk af van je specifieke situatie.

Wanneer is batterijopslag zinvol? Dat hangt vooral af van je piekprofiel. Heb je regelmatig voorspelbare pieken die kort maar krachtig zijn, dan is een batterij vaak rendabel. De terugverdientijd kan dan variëren van enkele jaren tot minder dan vijf jaar, afhankelijk van energieprijzen en netbeheertarieven. Maar bij onregelmatige of langdurige pieken kan batterijopslag juist te duur uitvallen. De capaciteit die je dan nodig hebt, maakt het systeem onrendabel. In die gevallen kan een combinatie met andere technieken slimmer zijn.

Zakelijke batterijsystemen zijn er in allerlei formaten: van compacte units voor mkb’ers tot grootschalige opslagsystemen voor industriële toepassingen. Belangrijk is dat het systeem goed is afgestemd op het verbruiksprofiel van je bedrijf. Daar komt vaak specialistisch advies bij kijken.

Integratie met zonnepanelen en andere duurzame bronnen

Peak shaving wordt nóg effectiever als je het combineert met lokale opwekking van duurzame energie. Een zakelijke batterij met zonnepanelen is hier een goed voorbeeld van. Overdag produceren ze stroom, precies op het moment dat veel bedrijven hun hoogste verbruik hebben. In plaats van die stroom terug te leveren aan het net – wat steeds minder oplevert – gebruik je die energie direct of sla je die op in een batterij.

Die integratie werkt het best als alle systemen met elkaar ‘praten’. Moderne energiebeheersystemen zorgen ervoor dat zonne-energie eerst wordt gebruikt voor eigen verbruik, daarna eventueel naar de batterij gaat, en pas als laatste wordt teruggeleverd aan het net. Dat maakt je energieverbruik niet alleen efficiënter, maar helpt ook mee om het net te ontlasten.

Ook andere duurzame bronnen kunnen hierin meespelen, zoals windenergie of WKK-installaties (warmtekrachtkoppeling). Door je eigen opwekking strategisch in te zetten, voorkom je dat pieken samenkomen en maak je optimaal gebruik van beschikbare capaciteit. Je vergroent dus je bedrijfsvoering en versterkt tegelijkertijd je energieonafhankelijkheid.

Wanneer is peak shaving interessant voor jouw bedrijf?

Sectoren met hoge piekbelasting (industrie, logistiek, retail)

Niet elk bedrijf heeft baat bij peak shaving, maar voor sommige sectoren ligt het bijna voor de hand. Denk aan industriële bedrijven met zware machines die allemaal tegelijk opstarten. Of logistieke centra waar honderden koelinstallaties en heftrucks tegelijk stroom trekken. Ook in de retail – denk aan supermarkten of datacenters – kunnen er flinke pieken ontstaan door airco’s, verlichting en andere installaties die tegelijk draaien.

In deze sectoren zie je vaak kortdurende maar krachtige pieken, meerdere keren per dag. En dat zijn precies de momenten waarop peak shaving het verschil kan maken. Door die pieken slim af te vlakken, houd je controle over je verbruik én over je energierekening. Bovendien zijn dit juist de bedrijven die vaak tegen grenzen van het elektriciteitsnet aanlopen. Peak shaving biedt dan niet alleen financiële voordelen, maar ook operationele vrijheid.

Beoordelen van ROI en energiekostenanalyse

Of peak shaving interessant is voor jouw bedrijf, hangt af van de verhouding tussen investering en besparing. Gelukkig kun je dat vrij concreet uitrekenen. Begin met een analyse van je energieprofiel: hoe vaak heb je pieken, hoe hoog zijn ze, en hoe lang duren ze? Daarvoor heb je data nodig – bijvoorbeeld uit een slimme meter of energiemonitoringsysteem.

Vervolgens kijk je naar de kosten: wat betaal je aan transporttarieven, piekheffingen en vermogensaansluitingen? Zet daar de potentiële besparing tegenover als je je pieken kunt afvlakken. In veel gevallen kun je met batterijopslag of load shifting al binnen enkele jaren de investering terugverdienen. Zeker als je ook duurzame opwekking combineert met opslag.

In sommige gevallen kun je zelfs profiteren van subsidies op zakelijke batterijen, waardoor de terugverdientijd nog korter wordt.

Een eenvoudige checklist om te bepalen of peak shaving relevant is voor jouw bedrijf:

• Heb je piekverbruik dat (regelmatig) boven de 150% van je basislast uitkomt?
• Zie je stijgende kosten voor transport of aansluiting?
• Wacht je op uitbreiding van netcapaciteit?
• Heb je al (of overweeg je) zonnepanelen of andere duurzame opwekking?
• Is je energieverbruik goed meetbaar met slimme meters of monitoring?

Kun je op meerdere vragen 'ja' antwoorden? Dan is het zeker de moeite waard om een energiespecialist te laten berekenen wat peak shaving je kan opleveren. Dat is geen nattevingerwerk, maar harde data en slimme rekenmodellen die je directe inzichten geven in de ROI.

Conclusie

Peak shaving is een slimme manier om grip te krijgen op je stroomverbruik én je energiekosten. Door tijdelijke pieken in je elektriciteitsvraag af te vlakken met technieken zoals batterijopslag en slimme energiemonitoring, voorkom je hoge transporttarieven en beperk je je afhankelijkheid van een overbelast elektriciteitsnet. Zeker in sectoren met wisselende of hoge piekbelasting – zoals industrie, logistiek en retail – kan dat flink schelen in de kosten én zorgen voor meer flexibiliteit.

We hebben gezien hoe peak shaving werkt, welke tools en technieken erbij komen kijken en wat de concrete voordelen zijn voor bedrijven. Heb je regelmatig pieken in je verbruik, dan is het slim om te onderzoeken of peak shaving ook voor jouw situatie interessant is. Laat je verbruiksdata analyseren, bekijk de terugverdientijd van batterijsystemen, en kijk welke combinaties met duurzame opwekking mogelijk zijn.

Wil je weten wat peak shaving jouw bedrijf kan opleveren? Dan is een energieverbruiksanalyse de eerste stap. Daarmee krijg je direct inzicht in je verbruikspatronen, mogelijke besparingen en de technische haalbaarheid van een peak shaving-oplossing. Zo zet je een belangrijke stap richting een efficiëntere, duurzamere en kostenbewuste bedrijfsvoering.